Alkohol, papierosy, kawa. Czy wszystkie używki szkodzą?

Kawa, papierosy i alkohol — trzy najbardziej dostępne i najczęściej stosowane używki. Sięgamy po nie chętnie, bo: przynoszą relaks, ukojenie, a w razie potrzeby pobudzają do działania. Używki mogą być stosowane w celach rekreacyjnych, ale niestety w większości przypadków stosowane są z powodu uzależnienia (m.in. alkohol, papierosy, narkotyki).

Dlaczego ludzie sięgają po alkohol i papierosy? Jak alkohol i papierosy działają na organizm? Czy istnieje bezpieczna dawka alkoholu? Czy ilość wypalanych papierosów ma znaczenie? Co to znaczy "zalać robaka"? Od czego zależy czy mamy mocną, czy słabą głowę? Czy palenie lightów, slimów lub papierosów smakowych jest zdrowsze od palenia normalnych papierosów? Jakie są korzyści z zaprzestania palenia i spożywania alkoholu? Czy picie kawy jest zdrowe? Jakie ilości kawy można bezpiecznie wypijać każdego dnia? Te i wiele więcej ciekawych informacji znajdziesz czytając poniższy wpis.

Ze względu na „możliwości techniczne” wpis podzielony został na dwie części. Poniżej znajduje się część na temat alkoholu. Natomiast ta poświęcona papierosom i kawie znajduje się tutaj: Unikanie używek: papierosy i kawa ciąg dalszy

Znajdziesz tam także podsumowanie całego artykułu, czyli to, co szczególnie warto zapamiętać.

Zarówno palenie papierosów, jak i nadużywanie alkoholu to poważne problemy zarówno społeczne, jak i zdrowotne. Niestety negatywne konsekwencje zdrowotne, wywoływane piciem alkoholu i paleniem tytoniu wzajemnie się wzmacniają. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) palenie papierosów jest nr 2, a alkohol nr 3 na liście czynników ryzyka dla zdrowia (takich skracających życie). Przed nimi znajduje się tylko nadciśnienie. Stąd ważnym jest, aby dowiedzieć się więcej o tym, jak używki działają na nasz organizm. Być może Ciebie ten temat nie dotyczy, ale może w bliskim otoczeniu masz kogoś, kto ma z tym problem i potrzebuje Twojego wsparcia. A może po prostu chcesz poznać odpowiedź na wiele ciekawych pytań. Zapraszam! Zaczynamy!

Alkohol

Alkohol (etanol) to substancja zawarta w licznych napojach alkoholowych tj. piwo, wino, wódka. Napoje te różni nie tylko smak czy kolor, ale przede wszystkim zawartość alkoholu. Napoje z niższą zawartością alkoholu (do 15-20%) powstają w procesie fermentacji. Aby uzyskać te o stężeniach wyższych niezbędna jest destylacja.

Alkohol jest najstarszą, najbardziej powszechną i najczęściej używaną używką na świecie. Gdyby  alkohol spożywany był tylko w dawkach małych bądź umiarkowanych to raczej nie stanowiłby większego problemu. Jednak alkohol jest silną substancją uzależniającą. Spożywanie go zbyt często lub w zbyt dużych ilościach prowadzi do rozwoju uzależnienia i,lub licznych szkód zarówno zdrowotnych, jak i społecznych. Co ważniejsze problem ten dotyczy nie tylko osób pijących, ale także ich bliskich (dzieci, małżonków, rodziców itp.).

Poniżej przedstawię trochę informacji o alkoholu – być może skłonią Cię do refleksji. Nie chcę Ci niczego narzucać, bo każdy ma prawo do własnego zdania i samodzielnego podejmowania decyzji. Natomiast zawsze należy mieć świadomość konsekwencji, jakie te decyzje za sobą niosą.

 

Dlaczego ludzie sięgają po alkohol?

Jest wiele różnych powodów, dla których ludzie sięgają po alkohol. Mogłabym rzec, że ile osób tyle powodów. Jedni piją, bo lubią smak alkoholu. Inni sięgają po alkohol, żeby poprawić samopoczucie, dla lepszej zabawy, aby pozbyć się stresu, zapomnieć o problemach, żeby poczuć się lepiej od innych, aby pokonać nieśmiałość, wstyd (po alkoholu ludzie są bardziej odważni, pewni siebie, rozmowni).

Picie jest też postrzegane jako czynność społeczna, zachowanie grupowe, które może budować poczucie więzi.

Ponadto tradycją stało się już picie alkoholu podczas świąt i innych uroczystości.

Oczywiście pewna część osób sięga po alkohol, bo są od niego uzależnione.

Picie alkoholu a moda, płeć, wiek.

Można powiedzieć, że na świecie panuje moda na picie alkoholu, a na pewno powszechna akceptacja  na jego spożywanie. Alkohol kojarzy się przecież z dobrą zabawą i dużym gronem znajomych. Stał się on też częścią tradycji obchodzenia świąt czy innych uroczystości. Można powiedzieć, że alkohol łączy, bo sięgają po niego osoby należące do wszystkich warstw społecznych.

Biorąc pod uwagę płeć, to picie przestało być domeną mężczyzn. Oczywiści z reguły kobiety piją  mniej niż mężczyźni i rzadziej go nadużywają. Warto jednak wiedzieć, że alkohol działa na organizm kobiety bardziej toksycznie niż na organizm mężczyzny. Także ryzyko wystąpienia negatywnych konsekwencji spożywania alkoholu przez kobiety jest znacznie większe i rośnie wraz ze wzrostem ilości wypijanego alkoholu. Już 3 standardowe porcje alkoholu dziennie powodują u kobiet takie problemy zdrowotne jak u mężczyzn pijących dziennie więcej niż 9 porcji. Kobiety osiągają wyższe stężenia alkoholu we krwi od mężczyzn przy takiej samej dawce alkoholu na kilogram wagi ciała. Gdyby kobieta ważyła tyle samo co mężczyzna, to po wypiciu identycznej porcji alkoholu jej organizm otrzyma go nawet 40% więcej!. Różnica wynika z mniejszej procentowej zawartości wody w organizmie (więcej tkanki tłuszczowej, mniej płynów), mniejszej ilości enzymów odpowiedzialnych za rozkład alkoholu w żołądku oraz wyższego stężenia estrogenów, które sprzyjają intensywniejszemu wchłanianiu alkoholu.

Czy wiek ma wpływ na picie alkoholu? Myślę, że niekoniecznie. Alkohol spożywają osoby praktycznie w każdym wieku — od bardzo młodych po osoby w wieku sędziwym. Na pewno młody wiek powoduje częstsze sięganie po alkohol, a dlaczego tak się dzieje, zaraz opowiem.

Dlaczego młodzież sięga po alkohol?

Młodzi ludzie sięgają po alkohol, bo wydaje się im atrakcyjny — bez alkoholu nie ma przecież dobrej zabawy.

Alkohol daje młodym złudzenie ciekawszego i pełniejszego życia, a także stwarza pozorną możliwość kontaktu czy więzi. Pozwala poczuć się swobodniej w towarzystwie.

Dla jednych alkohol to obietnica relaksu i luzu, dla innych zaś zapomnienia.

Ponadto alkohol w tym wieku nabiera dodatkowej wartości. Jest przecież „zakazanym owocem" więc tym bardziej chce się po niego sięgać, aby czuć się dorosłym.

Kolejnym aspektem jest środowisko. Młodzi ludzie chcą być akceptowani przez innych, mieć wielu znajomych, należeć do grupy, dopasować się do kolegów. Jak wiadomo, w tym wieku ludzie nie są też odporni na presję innych.

Po alkoholu znika wstyd, nieśmiałość i samotność, wzrasta zaś pewność siebie oraz błyskotliwość.

Obecnie picie przestało być czynnością typowo męską. Kiedyś zapraszało się kobietę na kawę, a obecnie powszechne jest zaproszenie na drinka czy po prostu piwo.

Dla niektórych alkohol stał się formą spędzania wolnego czasu.

Duży wpływ na spożywanie alkoholu przez młodzież ma jego łatwa dostępność.

Jak alkohol działa na organizm?

Alkohol (etanol) wpływa na układ nerwowy. Przejawia się to w zmianie nastroju, myślenia, a także zachowania. Większość pijących uważa, że alkohol pobudza, a jest wręcz przeciwnie. Alkohol hamuje aktywność ośrodkowego układu nerwowego (otępia, przygnębia). Ożywienie, rozluźnienie, czy też euforia, które są charakterystyczne dla pierwszej fazy działania alkoholu, mają charakter przejściowy. Są one wynikiem hamowania mechanizmów kontrolujących. Stąd u osób spożywających alkohol występują duże wahania nastroju oraz zaburzenia krytycyzmu i kontroli własnego zachowania. Dopiero w drugiej fazie działanie alkoholu widać jego prawdziwą, czyli tłumiącą naturę. Wtedy to pijący zaczyna odczuwać znużenie, spowolnienie i senność.

Nie wiem, czy wiesz, ale....! Alkohol etylowy może występować w naszym organizmie fizjologicznie (w normalnych warunkach) w stężeniu nieprzekraczającym 0,15‰. Takie stężenie może być produktem zachodzących procesów ustrojowych.

Co to jest standardowa porcja alkoholu?

Obecnie mamy do wyboru wiele rodzajów napojów alkoholowych (np. piwo, wino, wódka, koniak, rum itd.). Różniących się one nie tylko smakiem, ale przede wszystkim zawartością alkoholu. Pojęcie standardowej porcji (dawki) alkoholu jest nam przydatne do oszacowania tego, ile czystego alkoholu wypijamy. Myślę, że warto wiedzieć ile alkoholu dostarczamy do organizmu spożywając np. lampkę wina, butelkę piwa czy kieliszek wódki. Standardowa porcja alkoholu to 10 g czystego 100% alkoholu etylowego.

Jedna standardowa dawka alkoholu zawiera się w około:

250 ml 5% piwa;

100 ml wina o mocy 12%;

30 ml wódki o mocy 40%;

Czyli:  butelka lub puszka piwa (0,5l) to ok. 2 porcji standardowych alkoholu. Butelka wina (0,75l) to ok. 7,5 dawki standardowej alkoholu. A butelka wódki (0,5l) to ok. 17 porcji standardowych alkoholu.

       

Czy są bezpieczne dawki alkoholu tzn. takie które nie powodują żadnych szkód dla zdrowia?

Jak dotąd naukowcom nie udało się ustalić bezpiecznych dawek alkoholu. Z punktu widzenia toksykologii alkohol jest trucizną, więc każda ilość wypitego alkoholu jest ryzykowna. Natomiast na podstawie badań naukowcy WHO ustalili poziom spożywania alkoholu związany z przeciętnie najmniejszym ryzykiem szkód zdrowotnych. Czyli tzw. limit picia alkoholu na poziomie małego ryzyka szkód. Jest to takie picie alkoholu, które nie stwarza ryzyka poważnego zagrożenia dla naszego zdrowia ani dla otoczenia. Normy i zalecenia zostały opracowane zarówno dla mężczyzn, jak i dla kobiet.

Bezpieczne picie mężczyzn

Pijąc okazjonalnie, nie przekraczaj jednorazowo 6 porcji standardowych (60 g czystego alkoholu). Tzn. przy jednej okazji nie wypijaj więcej niż: 3 butelki piwa o  pojemności 0,5 l lub 3 kieliszki wina o pojemności 200 ml każdy, lub 180 ml wódki.

Jeśli zaś spożywasz alkohol codziennie to:

• powinieneś zachować co najmniej dwa dni abstynencji w tygodniu (najlepiej dzień po dniu),
• nie przekraczaj granicy 4 porcji standardowych (tzn. 40 g czystego 100% alkoholu) dziennie. Cztery porcje alkoholu to: 2 butelki (puszki) piwa o pojemności 0,5 l lub 2 kieliszki wina o pojemności 200 ml, lub 120 ml wódki.

W ciągu tygodnia nie pij więcej niż 280g czystego alkoholu, co jest równoważne z: ok. 13  butelkami piwa (poj. 0,5l) lub nieco ponad 3 butelkami wina (o poj. 0,75 l) lub 0,8 l wódki.

Bezpieczne picie kobiet

Pijąc okazjonalnie, nie przekraczaj jednorazowo 4 porcji standardowych (40g czystego alkoholu). Tzn. przy jednej okazji nie wypijaj więcej niż: 2 butelek piwa o pojemności 0,5 l lub 2 kieliszki wina o pojemności 200ml każdy, lub 120 ml wódki.

Jeżeli pijesz alkohol codziennie to:

• powinnaś zachować co najmniej dwa dni abstynencji w tygodniu (najlepiej dzień po dniu);
• nie przekraczaj granicy 2 porcji standardowych (tzn. 20g czystego 100% alkoholu) dziennie. Dwie porcje alkoholu to: 1 butelka (puszka) piwa o pojemności 0,5 l lub 1 kieliszek wina o pojemności 200ml, lub 60ml wódki.

W ciągu tygodnia nie pij więcej niż 140g czystego alkoholu, co jest równoważne z: 7 butelkami piwa (poj. 0,5 l) lub niecałymi 2 butelkami wina (o pojemności 0,75 l) lub 420 ml wódki (ok. 0,8 butelki wódki o pojemności 500 ml).

 

Czy picie małych i umiarkowanych ilości alkoholu jest zdrowe?

Są sygnały, iż picie małych i umiarkowanych dawek alkoholu może mieć korzystny wpływ na niektóre aspekty zdrowia. Jednak do tej pory nie stwierdzono ostatecznie, czy poprawa zdrowia następuje w wyniku spożywanego alkoholu. Więc niezbitych dowodów na pozytywne działanie alkoholu dla zdrowia na razie brak.

Dane epidemiologiczne pochodzące z 20 państw Ameryki Północnej, Europy, Azji i Australii wykazały, że wśród osób pijących mało i w umiarkowanych ilościach obserwuje  się niższe wskaźniki umieralności na chorobę wieńcową niż w przypadku pijących za dużo i niepijących wcale. Obniża się  też ryzyko udaru niedokrwiennego. Jednak najnowsze wyniki badań nie potwierdzają, aby to sam alkohol powodował zmniejszenie zagrożenia.

Decydując się na spożywanie nawet niewielkich porcji alkoholu, zawsze należy rozważyć, czy spożywanie alkoholu przyniesie więcej korzyści niż strat. Jeśli jednak chcesz spróbować „korzystnego" działania alkoholu na układ krążenia to nie powinieneś spożywać więcej niż dwóch drinków każdego dnia. Oczywiście osoby uzależnione nie powinny pić alkoholu wcale!

Natomiast od prawie 30 lat znane jest zjawisko tzw. paradoksu francuskiego. Został on ogłoszony w 1992 roku przez prof. Serge’a Reynauda. Zjawisko to polega na wyjątkowej w Europie Zachodniej średniej długości życia Francuzów, mimo ich  niezbyt zdrowej, zbyt tłustej diety i picia dużej ilości alkoholu. Alkohol ten jest jednak spożywany z posiłkami. Głównie w formie czerwonego wina, w którym występują duże ilości polifenoli w tym wysokie stężenie resweratrolu. Na korzystne działanie czerwonego wina na zdrowie ma wpływ zarówno spożywanie go podczas posiłku, jak i wysoka zawartość polifenoli. Spożywanie wina między posiłkami nie przynosi takiego efektu.

Jeśli zależy Ci na skorzystaniu ze zdrowotnych właściwości alkoholu, to rozwiązaniem będzie kieliszek dobrego czerwonego wina do obiadu lub kolacji. Oczywiście, jeśli nie znajdujesz się w grupie osób, które nie powinny pić alkoholu wcale — ale o tym za chwilę.

Czy picie słabego alkoholu (np. piwa) ma negatywne skutki?

Picie piwa (czy innego słabego alkoholu) może mieć tak samo negatywne skutki, jak spożywanie każdego innego alkoholu. Wszystko zależy od ilości (bo przecież 2 „niewinne" butelki piwa to tyle samo alkoholu co 120 ml wódki!) oraz częstotliwości, z jaką go spożywamy (czy spożywamy go okazjonalnie, czy codziennie).

Czy ilość wypijanego alkoholu ma znaczenie?

Oczywiście. Zarówno ilość, rodzaj, jaki i częstotliwość spożywania alkoholu mają znaczenie. Szkodliwy wpływ alkoholu na zdrowie w dużej mierze uzależnione jest od tego, jak duże jego ilości wypijamy. Ale wpływ na to ma także styl picia oraz podatności konkretnej osoby. Częste nadużywanie alkoholu przyspiesza jego szkodliwe działanie m.in. na wątrobę, trzustkę czy serce. Jednorazowe wypijanie dużych dawek alkoholu może być  przyczyną silnego zatrucia, a nawet prowadzić do śmierci.

Od czego zależy stężenie alkoholu we krwi?

Stężenie alkoholu we krwi zależy przede wszystkim od ilości i rodzaju wypitego alkoholu, a dokładniej od zawartości alkoholu w wypijanym napoju. Najszybciej wchłaniają się alkohole o stężeniu ok 20%. Alkohole zawierające dwutlenek węgla jak szampan, wina musujące (np. seco), czy drinki z dodatkiem napojów gazowanych wchłaniają się szybciej i przyspieszają zwiększanie się poziomu alkoholu.

Ponadto na stężenie alkoholu we krwi ma wpływ:

- Waga i budowa ciała osoby pijącej. Osoba o małej masie ciała może wypić znacznie mniej alkoholu niż ważąca więcej, osiągając podobne jego stężenie. Stężenie alkoholu  będzie wyższe u osób, których ciało zawiera większe ilości tkanki tłuszczowej w porównaniu do osoby o szczupłej budowie ciała, lecz o tej samej masie;

- Płeć. Jeśli kobieta ważąca tyle samo co mężczyzna wypije tyle samo porcji standardowych, to jej stężenie alkoholu we krwi może być wyższe nawet o 40% niż u mężczyzny;

- Czas trwania picia. Podczas spożywania alkoholu zachodzą jednocześnie dwa procesy. Tzn. alkohol jest równocześnie wchłaniany do organizmu i  rozkładany ze średnią prędkością 0,15 promila na godzinę.

- Napełnienie żołądka. Podczas picia, gdy żołądek jest "pusty" szybko osiągane są wysokie stężenia alkoholu we krwi. Mogą one znacznie przewyższać te, które występują podczas picia, gdy żołądek jest wypełniony pokarmem nawet o 0,5‰;

- Właściwości indywidualne osoby pijącej tj. tolerancja na alkohol czy tempo jego przemian — rozkładu. Rozsądnym zachowaniem jest więc powolne picie z odpowiednio napełnionym żołądkiem.

Czy można przyspieszyć pozbywanie się  alkoholu z organizmu? (kawa, rosół, ćwiczenia fizyczne)

Niestety wbrew powszechnym opiniom tempa rozkładu alkoholu nie da się przyspieszyć. Alkohol nie jest szybciej usuwany podczas intensywnych ćwiczeń fizycznych, częstym oddawaniu moczu czy wydzielaniu dużych ilości potu. Nie pomagają też żadne napoje, pokarmy czy suplementy diety. Dlaczego? Ilość potu czy moczu stanowi niewielki procent zawartości wody w organizmie. Ponadto za rozkład alkoholu odpowiada głównie wątroba. Średnia prędkość rozkładu alkoholu w wątrobie to 0,15‰  na godzinę — jednak wykazuje ona duża zmienność. Są np. osoby, u których prędkość ta osiąga nawet 0,4‰ na godzinę. Na to raczej wpływu nie mamy. Odnośnie kawy to zawarta w niej kofeina może nieco pobudzić, natomiast nie obniży stężenia alkoholu we krwi. Może więc tylko sprawić mylne wrażenie otrzeźwienia.

Co to znaczy mieć słabą głowę lub mocną głowę?

O tym, czy mamy słabą, czy mocną głowę w dużej mierze decyduje nasza tolerancja na alkohol. Niektórym osobom szkodzą nawet niewielkie ilości alkoholu — mają niską tolerancję na alkohol. Szybciej widać po nich objawy upojenia i ciężko chorują po piciu (tzw. słaba głowa). Inni mogą wypić więcej bez wyraźnych oznak upojenia, a ich organizm szybko radzi sobie z rozkładem alkoholu (tzw. mocna głowa). Warto znać i akceptować reakcje swojego organizmu na alkohol i nie porównywać się z innymi pijącymi.

Kto nie powinien w ogóle spożywać alkoholu?

Nie każdy może spożywać alkohol. A na pewno nie jest tak, że każdy powinien go spożywać. Są grupy osób, które nie powinny go spożywać wcale. Zaliczamy do nich:

- dzieci i osoby nieletnie;

- kobiety w ciąży i karmiące piersią (alkohol bardzo łatwo przenika przez łożysko i do mleka matki)

- osoby starsze i chore (zwłaszcza te przyjmujące leki, które mogą wchodzić w interakcje z alkoholem);

- osoby mające małą tolerancję na alkohol;

- osoby uzależnione od alkoholu (bo nie potrafią skutecznie kontrolować ilości i częstości spożywania alkoholu);

- wszyscy, którzy znajdują się w okolicznościach, które spożywanie alkoholu wykluczają, m.in. kierując pojazdami, przebywając w pracy itp.;

 

Piłeś nie jedź! Jak zmienia się koncentracja po alkoholu?

Alkohol osłabia refleks i trzeźwą ocenę sytuacji, co może prowadzić do wypadków drogowych. Czas reakcji jest znacznie dłuższy, co zwiększa prawdopodobieństwo powodowania wypadków drogowych, szczególnie w połączeniu z nadmierną pewnością siebie.

Wykonywane na bardzo czułych urządzeniach badania wykazują, że już po niewielkich dawkach alkoholu reakcje kierowców wydłużają się nawet o 0,3-0,5 sekundy. Jest to bardzo dużo, jeśli weźmiemy pod  uwagę sytuacje, kiedy czas prawidłowej reakcji u trzeźwego i w pełni sprawnego kierowcy mieści się na ogół w granicach 0,5 sek.

Prowadzenie pojazdu to nie jedyna okoliczność, w której nie należy spożywać alkoholu.

W ciąży nie piję! Skutki picia w ciąży

Spożywany przez kobietę w ciąży alkohol z łatwością przenika przez łożysko. W wyniku tego stężenie alkoholu w krwiobiegu dziecka szybko osiąga stężenie bliskie temu we krwi matki.  Alkohol ma działanie toksyczne na zarodek lub płód. Negatywnymi efektami spożywania alkoholu w ciąży są między innymi: poronienie, przedwczesny poród oraz alkoholowy zespól płodowy FAS (ang. fetal alcohol syndrome). Do objawów FAS zaliczamy m.in. niską masę ciała przy urodzeniu, wady twarzoczaszki (płaska środkowa cześć twarzy, małe szpary powiekowe, zez, mały obwód główki), nieprawidłowości w rozwoju mózgu, opóźniony rozwój umysłowy, zaburzenia poznawcze i zachowania (np. nadpobudliwość). Ponadto narażenie płodu na działanie alkoholu może źle wpływać na rozwój jego odporności. W wyniku tego u dzieci matek spożywających alkohol w ciąży zwiększa się ryzyko wystąpienia zapalenia płuc oraz ucha środkowego.

Do tej pory nieznana jest dokładna granica pomiędzy działaniem nieszkodliwym a toksycznym etanolu. Dlatego też wszystkie kobiety w ciąży oraz te starające się o potomstwo powinny powstrzymać się całkowicie od spożywania alkoholu.

Jakie jest prawdopodobieństwo że jeśli rodzice nadużywają alkoholu to dziecko też zacznie pić?

Nie ma w tej sprawie ścisłych powiązań. Z rodzin alkoholowych wyrastają zarówno pijący okazjonalnie, jak i osoby uzależnione. Oczywiście są też osoby mocno zrażone do alkoholu, abstynenci oraz  tacy, którzy w młodości eksperymentują, by później w życiu pić okazjonalnie. Nie ma jednego genu, który by decydował o tym, że ktoś będzie uzależniony. Natomiast są pewnego rodzaju predyspozycje, które w zależności od wyboru dziecka mogą spowodować czy wpadnie w sidła nałogu.

Jednak warto pamiętać, iż rodzice przekazują dzieciom — świadomie lub nie — pewne wzorce. Jeśli alkohol jest w domu obecny i wszystkie spotkania i uroczystości w domu odbywają się z alkoholem, to dziecko przenosi to do swojego domu.

Natomiast statystyka wskazuje, że połowa osób uzależnionych od alkoholu wywodzi się właśnie z rodzin alkoholowych.

Czy to prawda że alkohol działa rozgrzewająco?

Można powiedzieć, że i taki i nie. Tzn. efekt „rozgrzania" jest tylko chwilowy, natomiast długofalowo picie alkoholu zwiększa prawdopodobieństwo wyziębienia. Dlaczego tak się dzieje? Już tłumaczę. Wypicie alkoholu powoduje rozszerzenie naczyń krwionośnych w skórze. Napłynięcie ciepłej krwi ze środka organizmu do rozszerzonych naczyń powoduje krótkotrwałe poczucie ciepła. Jednak rozszerzenie naczyń przyspiesza wymianę ciepła z otoczeniem, co powoduje jego utratę. W wyniku tego z powrotem do środka trafia wychłodzona krew, która może zaburzyć funkcjonowanie narządów wewnętrznych. Dlatego to pozorne rozgrzanie może doprowadzić do szybkiego wyziębienia.

Ponadto to chwilowe rozgrzanie jest częstą przyczyną przeziębień, a nawet zapaleń oskrzeli lub płuc. Dotyczy to zwłaszcza osób, które postanowiły się szybko ochłodzić na świeżym powietrzu, wychodząc w ubraniu zupełnie niedostosowanym do panującej temperatury lub wychodzą na papierosa.

Czy to prawda że alkohol relaksuje i pomaga w rozwiązywaniu problemów i stresujących sytuacjach?

Alkohol chwilowo odpręża i rozluźnia. Może na krótko oderwać od problemów życiowych. Natomiast jedno jest pewne: alkohol nie pomaga w rozwiązywaniu problemów, może jedynie doprowadzić do pojawienia się nowych. Po wytrzeźwieniu wraca się do problemów z jeszcze większą siłą. Bo po pierwsze nadal pozostają nierozwiązana, po drugie nawarstwiają się, a po trzecie często jeszcze bardziej się komplikują. To powoduje większe napięcie i niepokój oraz wzrost „nerwowości". Kolejne sięgnięcie po alkohol w celu „pozbycia" się niepokoju grozi wystąpieniem mechanizmu „błędnego koła" i niestety często staje się drogą do uzależnienia.

Dlatego zapamiętaj! W alkoholu nigdy nie znajdziesz rozwiązania problemów.

Czy alkohol jest lekarstwem na sen?

Alkohol nie jest lekarstwem na sen. Mimo iż spożyty w porze snu może przyspieszyć zaśnięcie, to  zakłóca drugą połowę snu. Sen w tym stanie nie jest naturalny, a człowiek w czasie takiego snu nie wypoczywa w sposób właściwy. Sen nie pozwala na właściwą odnowę, bo jest płytki i występuje duża ilość przebudzeń.

Ponadto spożycie alkoholu może wywołać także zjawisko znane jako bezdech senny, co w połączeniu z innymi problemami może zwiększyć ryzyko wystąpienia zaburzeń rytmu serca, zawału, udaru i nagłej śmierci.

Czy alkohol poprawia trawienie?

Niewielkie dawki alkoholu mogą zwiększyć produkcję soku żołądkowego i „poprawić" trawienie. Natomiast spożywanie alkoholu w większych ilościach nie tylko pogarsza lub całkowicie zatrzymuje procesy trawienne, ale wpływa też szkodliwie na przewód pokarmowy głównie poprzez swoje właściwości drażniące. Nadużywanie alkoholu hamuje apetyt, podrażnia błonę śluzową przełyku, żołądka i jelit. A to może doprowadzić do wymiotów, biegunek, zgagi, a nawet wrzodów żołądka.

Spożywanie alkoholu  przez dłuższy czas zwiększa ryzyko  próchnicy i chorób dziąseł, które często prowadzą do utraty uzębienia. Natomiast braki w uzębieniu wpływają ujemnie na procesy trawienia.

 

Czy picie alkoholu ma wpływ na odporność?

Tak. I to niestety niekorzystny. Alkohol uszkadza działanie wielu komórek odpornościowych. Nadużywanie alkoholu upośledza rozwój, ogranicza aktywność oraz skraca życie leukocytów (białych krwinek). A jak wiadomo, ich zadaniem jest zwalczanie wszelkich infekcji oraz niszczenie uszkodzonych komórek.

Picie alkoholu przez dłuższy czas może także doprowadzić do bezpośredniego uszkodzenia szpiku kostnego, śledziony, wątroby czy też węzłów chłonnych. Może też dojść do rozwoju chorób z tzw. autoagresji. Polegają one na niszczeniu własnych komórek przez komórki układu odpornościowego.

Alkohol osłabia też odporność na infekcje. Na skutek tego osoby nadużywające alkoholu częściej zapadają na choroby zakaźne i niektóre rodzaje nowotworów m.in. przełyku, wątroby, gardła, krtani i tchawicy oraz sutka u kobiet.

Ile prawdy jest w powiedzeniu „kieliszek alkoholu jeszcze nikomu nie zaszkodził"?

Kieliszek alkoholu, wypijany od czasu do czasu, oczywiście nie powoduje wyraźniejszych zmian w organizmie. Jednak kiedy takie „kieliszki” powtarzają się zbyt często lub jeśli organizm jest szczególnie wrażliwy na działanie alkoholu – to taki  "kieliszek" może zaszkodzić. Ponadto ten jeden niewinny „kieliszek" może zaszkodzić m.in.  płodowi w czasie ciąży, osobie przyjmującej leki wchodzące w interakcje z alkoholem czy osobie kierującej pojazdem. Więc tego typu stwierdzenie nie zawsze bywa adekwatne do sytuacji.

Zalać "robaka"? Czym jest robak?

Powszechnie zwrot „zalać robaka" oznacza upijać się ze zmartwienia. Jednak wypijając duże ilości alkoholu możemy też doprowadzić do dosłownego „zalania robaka". Czym jest robak? Robak to struktura łącząca obie półkule móżdżku, która po spożyciu dużej ilości alkoholu przestaje właściwie pracować i spełniać swoje główne funkcje. Robak odpowiada za równowagę, koordynację kończyn oraz precyzyjne wykonywanie ruchów. „Zalanie robaka" powoduje więc zachwianie równowagi i problemy z poruszaniem się.

Jazda samochodem z nie do końca sprawnie działającym móżdżkiem często kończy się tragicznie.

Nadmierne spożywanie alkoholu powoduje też zanikanie robaka móżdżku. U ok 30% uzależnionych od alkoholu objawia się  to chwiejnym chodem z szeroko rozstawionymi stopami.

Tak więc zalewając znanego z przysłowia robaka, możemy pozbyć się problemu, ale jednocześnie nabawić się nowego nie mniej poważnego.

 

Czy codzienne picie może być niebezpieczne?

Zarówno nadużywanie alkoholu, jak i picie codzienne może nieść za sobą liczne niebezpieczeństwa. Z jednej strony są to szkody zdrowotne spowodowane alkoholem (oraz jego głównym produktem rozkładu, czyli aldehydem octowym) np. uszkodzenia wątroby czy uszkodzenia mięśnia sercowego. Z drugiej natomiast poważne ryzyko uzależnienia.

Spożywając alkohol codziennie (nawet w niewielkich dawkach), przywykamy do jego obecności w organizmie. Z czasem dochodzi do rozwoju tolerancji na alkohol (na skutek wzrostu aktywności enzymów odpowiedzialnych za rozkład alkoholu), a następnie do uzależnienia psychicznego i fizycznego.  Tolerancja ta powoduje, że w celu wywołania takich samych efektów działania na organizm trzeba spożyć znacznie większe ilości alkoholu niż pierwotnie. Uzależnienie natomiast polega na tym, iż alkohol staje się najważniejszy. Mniejsze znaczenie mają sprawy i zachowania, które kiedyś były ważne (np. rodzina, relacje, praca, hobby).

Głównym objawem uzależnienia jest pojawianie się „głodu alkoholowego". Jest to niemożliwa do opanowania chęć wypicia kolejnej dawki alkoholu. Mogą dojść także objawy fizycznego uzależnienia takie jak: drżenie mięśniowe, nadmierna potliwość czy objawy psychiczne np. niepokój, drażliwość czy lęki. Objawy te ustępują po wypiciu kolejnej porcji alkoholu. Osoba w szponach nałogu pije alkohol inaczej, niż tego naprawdę pragnie. M.in.  pije więcej i dłużej niż planuje oraz ma problemy z utrzymaniem zaplanowanych przerw w spożywaniu alkoholu. Jednak wbrew powszechnemu przekonaniu wcale nie musi się upijać. Dlatego warto zastanowić się nad własnym modelem picia alkoholu i zawczasu działać tak, aby uniknąć problemu. Pomocny może być w tym następny akapit.

Kiedy picie alkoholu staje się groźne? Sygnały ostrzegawcze.

Po czym poznać, że picie alkoholu staje się problemem?

• zwiększa się ilość oraz częstotliwość spożywania alkoholu;
• zmienia się rola alkoholu w życiu i funkcja picia. Picie staje się lekarstwem na stres, smutek, samotność, lęk;
• wzrasta przywiązanie do picia i sytuacji z nim związanych. Narasta oczekiwanie na moment picia, koncentracja na sytuacjach związanych z piciem, niepokój w sytuacji, kiedy napicie się jest niemożliwe;
• alkohol spożywany jest w sytuacjach, w których nigdy nie powinien być stosowany. Tzn. w okresie ciąży i karmienia piersią, prowadzenia pojazdów, przy spożywaniu leków wchodzących w reakcje z alkoholem, pomimo chorób wykluczających spożywanie alkoholu itp.
• nasilają się przypadki upojenia alkoholowego,
• pojawia się krytyczne uwagi ze strony bliskich oraz sygnały sugerujące, aby ograniczyć ilość spożywanego alkoholu lub zupełnie powstrzymać się od picia,
• używanie alkoholu staje się sposobem usuwania przykrych skutków poprzedniego picia (tzw. klinowanie),
• pojawiają się trudności w przypominaniu sobie, co się działo poprzedniego dnia w sytuacjach związanych z piciem („urywanie filmu"),
• pomimo rosnących konsekwencji osoba nadal pije;

Jeśli widzisz u siebie już 2-3 z powyższych zachowań to powinno Cię to zaniepokoić. Być może jest to pierwszy sygnał ostrzegający o problemie z alkoholem (uzależnieniem).

Do czego prowadzi nadużywanie alkoholu?

Nadużywanie alkoholu prowadzi do wielu przykrych skutków zarówno zdrowotnych, jak i tych społecznych, w tym do uzależnienia.

Alkohol przyczynia się do powstania problemów w pracy lub szkole, kłopotów finansowych, a także zwiększa prawdopodobieństwo wejścia w konflikt z prawem. Jest to zazwyczaj spowodowane brakiem kontroli nad sobą, agresją, przemocą czy też na skutek wypadków komunikacyjnych. Nadużywanie alkoholu w ogromnej mierze odbija się też na rodzinie i bliskich. Może doprowadzić do napiętych sytuacji w domu, złego traktowania dzieci, małżonka czy innych domowników, a w niektórych przypadkach do przemocy nie tylko słownej, ale też fizycznej. Alkohol może też przyczynić się do utraty przyjaciół i znajomych, a także być przyczyną poczucia braku zrozumienia przez innych co prowadzić może do problemów emocjonalnych u pijącego.

Skutki społeczne to nie jedyne szkody, jakie nadużywanie alkoholu powoduje. Nadużywanie alkoholu może prowadzić do ciężkiej choroby, jaką jest uzależnienie od alkoholu, a także spowodować wiele szkód zdrowotnych w organizmie. Szkody te często bywają naprawdę poważne. Przykładem niech będą alkoholowe choroby wątroby — od najłagodniejszej, odwracalnej jakim jest stłuszczenie wątroby, przez zapalenie, aż po marskość, która może prowadzić do śmierci. Ponadto nadużywanie alkoholu może powodować choroby trzustki, wrzody żołądka oraz choroby serca i układu krążenia (nadciśnienie tętnicze, alkoholowe uszkodzenie mięśnia sercowego, choroba wieńcowa, zaburzenia rytmu serca, a nawet zawał czy udar). Ponadto nadużywanie alkoholu osłabia odporność, co przekłada się na częstsze infekcje, choroby zakaźne oraz niektóre rodzaje nowotworów (szczególnie wątroby, jamy ustnej, gardła, krtani, przełyku).

Jakie korzyści daje zaprzestanie spożywania alkoholu (lub picie małych ilości alkoholu tylko okazjonalne)?

Po pierwsze nie szkodzisz swojemu zdrowiu. Po drugie masz szansę na lepsze relacje z bliskimi. Po trzecie poprawie ulega sytuacja finansowa — przestajemy wydawać pieniądze na alkohol.

Już po kilku dniach bez alkoholu poprawia się pamięć, lepiej pracuje umysł, łatwiej nam skupić uwagę i planować obowiązki. Wzrasta też nasza kreatywność. Jakość snu staje się lepsza — zaczniesz się wysypiać. Odczujesz przypływ energii.

Odnośnie uszkodzeń spowodowanych przez długo trwające nadużywanie alkoholu. Także w tym przypadku zaprzestanie picia ma zawsze korzystny wpływ na stan i funkcjonowanie narządów.  Rezygnacja z picia powoduje poprawę stanu wątroby (dajemy jej możliwość odnowy), obniżenie poziomu złego cholesterolu, cofnięcie nadciśnienia spowodowanego alkoholem, poprawę stanu serca (zwłaszcza mięśnia sercowego), poprawa w przypadku licznych problemów neurologicznych (np. polineuropatii), wzrost odporności, zmniejszenie ryzyka przybrania na wadze. W przypadku stłuszczenia wątroby zaprzestanie picia może zmniejszyć już istniejące zmiany, a nawet przywrócić stan sprzed choroby. W przypadku zapalenia i marskości wątroby zmian nie da się cofnąć. Natomiast zaprzestanie picia poprawia stan lub wydłuża w czasie postępowanie niekorzystnych procesów, przedłużając w ten sposób życie.

Skończenie z piciem przekłada się też pozytywnie na wygląd. Rozpoczyna bowiem proces regeneracji – co sprawi, że będziemy wyglądać młodziej. Po pewnym czasie skóra powinna też stać się bardziej elastyczna i odzyskać blask. Warto wiedzieć, że alkohol źle wpływa na skórę. U osób nadużywających alkoholu cera jest przesuszona, ziemista i pozbawiona blasku. Bardziej widoczne są też zmarszczki oraz rozszerzone naczynia krwionośne.

Ciąg dalszy wpisu – czyli ciekawe informacje o pozostałych dwóch używkach – papierosach i kawie oraz podsumowanie znajdziesz tutaj: Papierosy, kawa. Czy tych używek należy unikać?

Zachęcam do kontynuowania lektury!