
Korzystanie z sauny jest znanym od bardzo dawna sposobem na utrzymanie dobrego zdrowia zarówno w aspekcie fizycznym, jak i psychicznym. Pomaga również dobrze właściwie dbać o stan skóry, a także chroni przed jej przedwczesnym starzeniem.
Korzystanie z sauny ma wiele zalet. M.in. hartuje organizm, poprawia krążenie, oczyszcza, korzystnie wpływa też na urodę i wygląd ciała oraz to jak się czujemy. Bez wątpienia sauna sprzyja zarówno naszemu zdrowiu, jak i urodzie. Jednak aby tak było, musimy z niej właściwie korzystać. W dalszej części artykułu postaram Ci się przekazać najważniejsze informacje jak robić to dobrze. Dlaczego warto korzystać z sauny? Jak często i jak długo korzystać z sauny? Kto nie powinien korzystać z sauny? Co daje korzystanie z sauny w okresie jesienno- zimowym, a co w letnim?
Sucha, mokra, parowa, a może na podczerwień… Pewnie Ty też zadajesz sobie teraz pytanie, jaką saunę wybrać? Aby Ci to ułatwić, przygotuję na ten temat osobny wpis. Jednak teraz pora na sporą porcję podstawowej wiedzy.
Sauna - czym jest?
Sauna to miejsce (pomieszczenie) gdzie panuje wysoka temperatura (od 45 do nawet 110 stopni C) i niska lub wysoka wilgotność. Wilgotność powietrza uzależniona jest od rodzaju sauny. Waha się ona od ok. 10% w saunie suchej (fińskiej) do 100% w łaźni parowej. Zasada jest prosta – im wyższa temperatura, tym niższa wilgotność.
Sauna, a dokładniej komora sauny to specjalnie do tego przeznaczone pomieszczenie. Jej ściany są dobrze izolowane i od wewnątrz pokryte odpowiednim rodzajem drewna. Wyjątkiem są sauny parowe, gdzie całe pomieszczenie wyłożone jest płytkami. Ze względów bezpieczeństwa drzwi do sauny powinny otwierać się w obydwie strony (wahadłowo). W środku znajdują się pozbawione metalowych elementów i gwoździ drewniane ławki. Są one umieszczone skokowo (kaskadowo). Umożliwia to osobom korzystającym przebywanie na różnej wysokości. W czasie korzystania można na nich zarówno usiąść, jak i się położyć.
Pomieszczenie jest ogrzewane zazwyczaj przy pomocy pieca zwanego „ogniskiem sauny”. To on odpowiada za właściwą temperaturę. Znajdują się w nim specjalne elektryczne grzałki, które to ogrzewają umieszczone w środku kamienie. To właśnie nagrzane kamienie oddają ciepło otoczeniu. Co jakiś czas kamienie polewa się niewielką ilością wody. Powoduje to krótkotrwały wzrost wilgotności powietrza w saunie. To właśnie powstanie pary wodnej powoduje efekt przegrzania u osób korzystających z kąpieli w saunie. Jak wiadomo, duża wilgotność utrudnia parowanie potu. W bliskim sąsiedztwie sauny znajdują się kranik z zimną wodą, basen do chłodzenia, natryski oraz pomieszczenie do wypoczynku.
Na której ławie usiąść?
Wróćmy na chwilę do ławek. Od wyboru ławki (jej wysokości) zależy, w jakich warunkach będziesz saunować. Jak wiadomo, zarówno temperatura, jak i wilgotność zależą od wysokości. Ławki położone najniżej gwarantują najniższą temperaturę, natomiast te pod sufitem najwyższą. Ma to związek z ciężarem powietrza. Jako że ciepłe powietrze jest lżejsze, to unosi się ku górze. Odwrotnie ma się sprawa w kwestii wilgotności. Największa wilgotność występuje nad podłogą, najmniejsza pod sufitem.
Od Ciebie zależy którą opcję wybierzesz. Na początku zaleca się korzystanie z ławek położonych najniżej. Kiedy organizm się przyzwyczai, można stopniowo przenosić się wyżej.
Zanim przejdziemy do konkretów, to pokrótce przedstawię Ci 4 podstawowe rodzaje saun:
- Sauna sucha (fińska). To sauna o bardzo wysokiej temperaturze powietrza (od 85 do 110 stopni Celsjusza). Organizm jest w stanie wytrzymać w tak wysokiej temperaturze dzięki bardzo niewielkiej wilgoci panującej w środku (ok. 10%). Jest to najbardziej tradycyjny i powszechny rodzaj sauny. Jeśli masz jakieś skojarzenia z sauną, to pewnie jest to uczucie gorąca i duszności z sauny fińskiej.
- Sauna mokra. Temperatura jest tutaj niższa niż w saunie suchej (wynosi od 60 do 85 stopni). Natomiast mamy w niej do czynienia z wyższą wilgotnością (do ok. 50%). Odbywa się to przez dość częste polewane wodą rozgrzanych w piecu kamieni, co powoduje duże wyrzuty pary wodnej.
- Sauna parowa (zwana łaźnią rzymską, czasami też morską). Temperatura kąpieli w saunie parowej nie przekracza 50 stopni Celsjusza, za to wilgotność wynosi nawet 100 proc. Powoduje to, że temperatura odczuwalna w tej saunie może wydawać się podobna do tej w saunie suchej. Sauna ta w całości jest wyłożona płytkami, także ławki. Ze względu na niższy zakres temperatury z tej sauny można korzystać codziennie.
- Sauna infra red (na podczerwień). Najłagodniejszy i najmniej obciążający rodzaj sauny. Mogą z niej korzystać zarówno osoby starsze, jak i dzieci. Cechą charakterystyczną tego rodzaju sauny jest stosunkowo niska temperatura (30-60 stopni C) i niska wilgotność. Sauna ta podobnie jak sauna sucha jest wykonana z drewna. Różnica polega m.in. na źródle ciepła. W saunie tej ciepło wytwarzane jest przez promienniki IR. Promienie podczerwone przenikają do naszego organizmu nawet na głębokość 4 cm, co powoduje ich skuteczne działanie. Z sauny można korzystać 3 razy w tygodniu. Natomiast pojedyncza wizyta powinna trwać w niej ok. 30 min.
Czy rodzaj sauny ma znaczenie?
Nie do końca. Podstawowa rola jest taka sama. Oczywiście niektóre rodzaje saun mogą mieć specyficzne wskazania do korzystania z nich. Natomiast na to, z której sauny możemy skorzystać, może wpływać np. stan naszego zdrowia. To, co ważniejsze od samego rodzaju sauny to prawidłowe korzystanie z niej i umiar.
Na ogół z sauny korzystamy 1-2 max. 3 razy w tygodniu. Jedynie z sauny parowej możemy korzystać codziennie. Zarówno kąpiel w saunie suchej, mokrej, jak i parowej wpływa korzystnie na naszą odporność. Jak widzisz, wybierając parametry odpowiednie dla siebie, możesz sprawić, że pobyt w saunie będzie przyjemny i nie będzie zbyt mocno obciążał Twojego organizmu.
Jeszcze jedna ważna kwestia na początek…
Zasadniczą cechą sauny jest naprzemienne ogrzewanie i ochładzanie organizmu. W pomieszczeniu sauny spędzamy od kilku do kilkunastu minut (5-15 min). Jest to tzw. faza nagrzewania. Po niej bierzemy prysznic i przystępujemy do fazy ochładzania. Jest nią najczęściej chłodny prysznic, kąpiel w chłodnej lub zimnej wodzie, ewentualnie wylanie na siebie wiadra z chłodną wodą. Ciało schładzamy zawsze, zaczynając od najbardziej oddalonych części ciała. W kolejności: nogi (od stóp), ręce, a dopiero na końcu okolice serca i kark. Następnie należy wytrzeć ciało do sucha i przez chwilę wypocząć. Faza ochładzania wraz z fazą odpoczynku powinna trwać tyle, co faza nagrzewania. Powyższy cykl należy powtórzyć 2 lub 3 razy. Po ostatniej fazie nagrzewania wypoczynek należy wydłużyć do 20-30 minut. Wtedy też należy uzupełnić płyny.
Powyżej napisałam, że sauna to miejsce, pomieszczenie. Jednak definicja sauny może być też trochę inna. Tzn. że sauna to zabieg fizjoterapeutyczny stosowany w lecznictwie i odnowie biologicznej oraz do celów higienicznych i kosmetycznych.
Skąd się wzięła sauna? Trochę historii
Większość z Was (tak jak i ja kiedyś) myśli pewnie, że ojczyzną sauny jest Finlandia. Nie do końca tak jest. Już w okresie epoki kamienia znane były kąpiele w rozgrzanym powietrzu. Były one zażywane w chatach lub ziemiankach. Sauna znana była m.in. Eskimosom, Indianom i Aztekom. W Finlandii sauna pojawiła się „dopiero” 2000 lat temu. Jednak to właśnie tam zyskała taką popularność, że jest niemal utożsamiana z tym krajem.
Popularność sauny w różnych krajach jest różna. Najpopularniejsza jest oczywiście w Finlandii (sauna sucha tzw. fińska). Natomiast ważną rolę społeczną odgrywa również w Estonii, Łotwie, Litwie, a także w Rosji (sauna mokra tzw. ruska bania).
Przyjmijmy, że podjąłeś decyzję. Chcesz skorzystać z dobrodziejstw sauny. Pora więc abym powiedziała Ci…
Jak się przygotować do wizyty w saunie?
Przygotowanie do wizyty w saunie można podzielić na dwie kwestie. Mianowicie, tego, co ze sobą zabrać oraz to jak się do samej kąpieli w saunie przygotować. Zacznę od kwestii pierwszej:
Co zabrać ze sobą idąc do sauny?
Oczywiście wizyta w saunie to przede wszystkim relaks i wypoczynek. Aby tego zaznać, konieczne jest zabranie ze sobą kilku rzeczy, które można byłoby nazwać zestawem saunowicza. Zestaw ten będzie się trochę różnił w zależności od tego, który rodzaj sauny wybierzemy oraz jaki ma ona charakter (czy jest to sauna masowa, czy prywatna). Jednak będą to różnice dość delikatne.
Rzeczy niezbędne (wersja podstawowa, mini):
- 2 ręczniki. Jeden duży do położenia czy siedzenia na nim, drugi mniejszy do wycierania się. Jeśli chcemy się okryć ręcznikiem w saunie, to warto wziąć ze sobą trzecią sztukę. W wielu ośrodkach (ale nie wszystkich) można wypożyczyć komplet ręczników za dodatkową opłatą (np. 5-15 zł).
- Klapki pod prysznic (do samej sauny nigdy nie wchodzimy w klapkach). W wielu miejscach jest wymóg noszenia klapek. Nawet jeśli nie ma wymogu, to powinniśmy to robić dla własnego zdrowia i higieny.
- Żel pod prysznic. Zabieramy tylko w przypadku kiedy w miejscu, do którego się wybieramy, nie ma dozowników z żelem/mydłem. Jeśli mamy suchą skórę to po zakończeniu kąpieli w saunie możemy nałożyć na nią balsam lub oliwkę. Które także trzeba zabrać ze sobą.
[taka mała uwaga: w wielu miejscach masowych, komercyjnych nie można wnosić swoich kosmetyków. Można je jedynie zakupić przy wejściu do sauny. Oczywiście w wielkościach na jedno użycie w odpowiednio wysokiej cenie ]
Rzeczy dodatkowe (wersja maxi):
- Szlafrok lub specjalna zapaska do sauny.
- Czapka do sauny. Jest ona zazwyczaj wełniana lub filcowa.
- Peeling do ciała lub sól oraz rękawica peelingująca (która wzmacnia działanie soli). A także kremy i maseczki do użycia po saunie. Jeśli regulamin na to pozwala, to mogą być w wersji zapachowej. Podobnie ma się kwestia olejków eterycznych, które to w postaci rozcieńczonej służą do polewania kamieni w czasie prowadzenia ceremonii w saunie. To wszystko zazwyczaj można robić w saunach prywatnych. Sauny masowe w dużych obiektach zazwyczaj nie pozwalają na to. Same organizują i przygotowują tematyczne seanse saunowe. Podczas ich trwania osoby prowadzące ceremonię używają przygotowanych przez siebie kompozycji z olejków eterycznych.
- I ostatni element, który przychodzi mi do głowy to witki zazwyczaj brzozowe, którymi smaga się ciało w celu poprawy krążenia. Może być to bolesne.
- Warto też zabrać ze sobą wodę mineralną, aby uzupełnić płyny po skończonym seansie w saunie.
Być może Cię to zdziwi, ale celowo nie napisałam tutaj o stroju do sauny. Dlaczego? Bo saunować powinniśmy nago lub okryci ręcznikiem. Oczywiście w ośrodkach masowych (np. saunariach w parkach wodnych) w ciągu dnia i do późnych godzin wieczornych nie można saunować nago. Wymagane jest zakrycie intymnych części ciała. Dlatego większość korzystających z nich ludzi jest ubrana w kąpielówki (panowie) i stroje kąpielowe jedno lub dwuczęściowe (panie). O tym, dlaczego to jest błąd, a może być wręcz szkodliwe, dowiesz się w dalszej części wpisu.
Przejdźmy teraz do kwestii drugiej, czyli tego...
Jak się przygotować do seansu w saunie?
Przed wejściem do sauny należy:
• załatwić potrzeby fizjologiczne (opróżnienie pęcherza, oddanie stolca);
• zdjąć wszystkie przedmioty metalowe, w tym biżuterię. Czemu? Bo mogą stać się przyczyną poparzeń ciała. Nie można też wnosić ze sobą łatwopalnych przedmiotów;
• zdjąć okulary i szkła kontaktowe;
• umyć całe ciało pod ciepłym natryskiem żelem lub mydłem, a następnie dokładnie wytrzeć do sucha. Bardzo ważne!!!;
• osoby z „zimnymi” stopami powinny je ogrzać ciepłą wodą;
• nie jest wskazane korzystanie z sauny po obfitym posiłku. Powinniśmy zachować odstęp minimum jednej godziny od ostatniego posiłku, 2h, jeśli był on obfity;
Zarówno przed jak i po zakończeniu sauny nie wskazane (a wręcz szkodliwe) jest spożywanie alkoholu.
Wiesz już jak przygotować się do wizyty w saunie. Teraz postaram się jak najdokładniej przedstawić Ci, jak taka kąpiel w saunie wygląda.
Jak prawidłowo korzystać z sauny? Korzystanie z sauny krok po kroku
Poprawne korzystanie z sauny to zespół właściwych zachowań zarówno w samej komorze sauny, jak i w miejscach wokół (np. natryski, strefa odpoczynku). Od ich przestrzegania zależy nie tylko osiągnięcie maksymalnych korzyści z pobytu w saunie, ale także jej wpływ na nasze zdrowie.
Ważne!!! Przed skorzystaniem z sauny (zwłaszcza po raz pierwszy) należy bezwzględnie upewnić się, czy nie mamy przeciwwskazań zdrowotnych!!!
Teraz muszę napisać kilka słów o tym, jak właściwie z sauny korzystać. Tak jak wszędzie również w saunie obowiązują pewne zasady i rytuały, których należy przestrzegać.
* Bezwzględnie należy zapoznać się z regulaminem sauny. *Pamiętaj, regulamin miejsca, w którym z niej korzystasz, może pewne kwestie regulować inaczej.
* Z kąpieli w saunie zaleca się korzystać 1-2 razy w tygodniu. Warto przeznaczyć na cały pobyt w saunie około 2 h. Z sauny nie powinno się korzystać w pośpiechu. Jest to bowiem forma wypoczynku.
* Podczas jednego seansu sauny zaleca się przynajmniej 2 razy (max. 3) wykonać cykle składające się z 3 faz:
- nagrzewanie ciała (kąpiel w saunie). Jednorazowy pobyt w środku powinien trwać ok. 5- 15 minut;
- schładzanie ciała. Po nagrzaniu ciała i wyjściu z komory sauny schładzamy się pod prysznicem wodą o temperaturze 12-20°C. W ten sposób zmywamy pot, a z nim toksyny. Możemy też dokładniej ochłodzić ciało, polewając się wodą z wiszącego wiadra lub wchodząc do basenu z zimną wodą;
- odpoczynek między seansami. Chłodzenie i odpoczynek powinny trwać mniej więcej tyle, ile nagrzewaliśmy ciało w komorze sauny;
* Po zakończeniu sauny (wszystkich cykli) stosuje się chłodną kąpiel, a następnie około 20-30 min wypoczynek. W czasie odpoczynku poleca się wypicie umiarkowanej ilości: soku pomidorowego (najlepiej, bo zawiera dużo potasu) lub owocowego, albo wody mineralnej.
Podstawowe zasady:
- Nie wchodzimy do sauny głodni ani najedzeni. Nie należy jeść obfitego posiłku na mniej niż 2 godziny przed skorzystaniem z sauny. Jeśli będziesz głodny, to możesz zwyczajnie zasłabnąć. Jeśli zaś korzystasz z niej bezpośrednio po posiłku, twój organizm będzie zajęty trawieniem. Nie będzie prawidłowo pobierał i oddawał ciepło.
- Zdejmij biżuterię, zegarek i wszystkie metalowe przedmioty. Dlaczego ? Bo możesz się poparzyć. W saunie fińskiej, zwanej suchą, temperaturą dochodzi nawet do 110 stopni Celsjusza.
- Kobiety przed wejściem powinny zmyć makijaż. Podczas kąpieli w saunie nasze ciało rozgrzewa się do ok. 40 stopni. A to jak wiadomo, powoduje, że się pocimy. Jeśli nie chcesz, aby twój makijaż spłynął, to lepiej go zmyj.
- Przed seansem w saunie warto się nawodnić. Wypij około litra wody. Dzięki temu łatwiej usuniesz toksyny z organizmu (będziesz miał co wypocić).
- Nie korzystaj z sauny przed wysiłkiem fizycznym. Czemu? Bo człowiek po saunie czuje zmęczenie. Wizyta w saunie przed ćwiczeniami może skończyć się zasłabnięciem podczas aktywności fizycznej.
- Najlepszym strojem do sauny jest jego brak. Dlaczego? Bo materiał przylegający do ciała może przeszkadzać w przepływie ciepła. Jeśli nie chcesz korzystać z sauny nago, możesz owinąć ciało lnianym płótnem, prześcieradłem lub po prostu suchym ręcznikiem. Niestety w masowych ośrodkach jest to trudne lub wręcz niemożliwe. Aż do późnego wieczoru obowiązuje bowiem zakaz korzystania z sauny nago. Z tego względu ludzie korzystają z kąpieli w stroju kąpielowym. Mokry strój (po skorzystaniu z natrysku) w przypadku niektórych materiałów może powodować nawet poparzenie ciała. O rozwoju bakterii i grzybów nie będę już wspominać.
Saunowanie krok po kroku
Oto co robimy przed wejściem do sauny/łaźni:
- Dokładnie myjemy całe ciało pod prysznicem wodą i mydłem oraz dokładnie wycieramy je do sucha. Sucha skóra poci się znacznie szybciej;
- Jeśli stopy są zimne, to ogrzewamy je ciepłą (gorącą) wodą;
- Zdejmujemy klapki (klapki zawsze zostawiamy poza sauną)
Podczas pobytu w saunie suchej:
- Dobieramy ławkę do swoich potrzeb oraz możliwości. Najlepiej zrobić to zaczynając od najniższej. Jeśli dobrze znosimy wysoką temperaturę, to możemy się przenieść na ławę położoną wyżej;
- Odwijamy się z ręcznika tak, aby, jak największa powierzchnia ciała była wystawiona na działanie temperatury i wilgoci;
- W saunie możemy leżeć bądź siedzieć na ławach – najlepiej w siadzie skulnym, czyli trzymając nogi na wysokości tułowia. Jeśli leżałeś, to na dwie minuty przed wyjściem powinieneś usiąść;
- Podkładamy ręcznik pod każdą część ciała mającą kontakt z drewnem sauny (także pod stopy);
- Kontrolujemy czas pobytu, aby nie przebywać w saunie dłużej niż 15 minut. W saunie spędzamy średnio od 8 do 12 minut. Na ścianach w saunie suchej umieszczony jest termometr (w postaci klepsydry, w której przesypuje się piasek) oraz higrometr (wskazujący aktualną wilgotność).
W czasie pobytu w saunie (łaźni) parowej:
- zaraz po wejściu spłukujemy siedzisko oraz miejsce pod nogi wodą z dostępnego w łaźni węża (często zakończonego słuchawką prysznicową);
- siadamy lub kładziemy się całkiem nago na siedzisku, które to wyłożone jest kafelkami;
- kontrolujemy czas pobytu. W łaźni podczas jednorazowego cyklu spędzamy średnio od 15 do 20 minut;
- przed wyjściem spłukujemy siedzisko i miejsce pod nogi wodą (podobnie jak po wejściu do sauny);
Czynności, które wykonujemy po wyjściu z sauny/łaźni:
- Bierzemy prysznic, aby spłukać pot z ciała (prysznic pod ciepłą wodą);
- Chłodzimy ciało, biorąc zimny prysznic. Pamiętaj o tym, że schładzanie rozpoczynamy od części ciała, które są najdalej od serca (nogi ręce, plecy, klatka piersiowa). Dopiero na końcu zalecane jest schładzanie karku i głowy.
Aby dokładniej schłodzić ciało, możemy dodatkowo skorzystać ze zbiornika wody (basenu), polewania zimną wodą pod cebrzykiem (wiaderko z bardzo zimną wodą), rozcierania śniegiem lub z groty lodowej. Warto pamiętać, że zanurzenie w basenie z zimną wodą jest polecane tylko dla osób ze sprawnym układem krążenia. Takie nagłe ochłodzenie może spowodować znaczne podwyższenie ciśnienia krwi. Po ochłodzeniu, jeśli stopy są zimne, to należy rozgrzać je ciepłą wodą;
- Odpoczywamy w części relaksacyjnej minimum tyle czasu, ile przebywaliśmy w saunie. Najlepiej, jeśli robimy to w pozycji leżącej;
- W razie potrzeby możemy uzupełnić płyny (jednak robimy to w bardzo niewielkich ilościach). Płyny uzupełniamy dopiero po zakończeniu całego cyklu;
Na koniec przed opuszczeniem saunarium – czyli po ostatnim cyklu nagrzewania i ochładzania, powinniśmy zastosować się do poniższych zaleceń:
- wydłużamy ostatni odpoczynek w strefie relaksacyjnej do 20 – 30 minut oraz uzupełniamy płyny;
- myjemy dokładnie całe ciało bez użycia mydła;
- dezynfekujemy stopy (jeśli jest taka możliwość);
Jak widzisz, trochę tego jest. Mam nadzieję, że niczego nie pominęłam ani o niczym nie zapomniałam.
Ważne!!! W przypadku wystąpienia złego samopoczucia bezwzględnie przerywamy zabieg i wychodzimy z sauny. W saunach znajdują się przyciski alarmowe, które w razie potrzeby wzywają obsługę.
Czy można korzystać z sauny codziennie? Częstotliwość korzystania z sauny
Jedynym rodzajem sauny, z której można korzystać codziennie, jest sauna (łaźnia) parowa. W przypadku sauny suchej (fińskiej) wystarcza jeden zabieg sauny na tydzień. Czasami z uzasadnionych przyczyn można stosować 2, a nawet 3 razy w tygodniu. Jednak nie częściej. Podobnie w przypadku sauny mokrej czy infra red – nie zaleca się przekraczania 2-3 wizyt w tygodniu. Taka ilość jest optymalna dla poprawy samopoczucia i w procesie uodpornienia organizmu.
W przypadku sauny bardzo ważne jest, aby nie przesadzać z częstością korzystania. Tutaj więcej nie znaczy lepiej.
Ile trwa seans sauny? Czas saunowania
To zależy od naszego organizmu, doświadczenia oraz rodzaju sauny. Pojedynczy cykl sauny składa się z 2-3 seansów w komorze sauny. Jeśli dopiero zaczynamy naszą przygodę z sauną, to warto wchodzić na krótki czas. Dzięki temu możemy powoli przyzwyczaić organizm do panujących w saunie warunków (wysokiej temperatury, wysokiej lub niskiej wilgotności). Pozwoli nam to również obserwować reakcje organizmu na występujące tam obciążenia. Pojedynczy seans w saunie suchej trwa ok. 10-12 min. Maksymalny czas przy jednorazowym wejściu do komory sauny fińskiej nie powinien trwać dłużej niż 15 min. Jeśli dopiero zaczynasz przygodę z sauną suchą, to na początek polecam Ci wejście na nie dłużej niż 5 minut. Jeśli Twój organizm będzie dobrze znosił panujące tam warunki, przy kolejnych wizytach możesz powoli wydłużać czas.
Ja podeszłam do tematu trochę inaczej. Żeby sprawdzić, jak mój organizm reaguje na podwyższoną temperaturę, zaczęłam od saun mokrych. Jak już wcześniej wspomniałam, panuje tam trochę niższa temperatura i wyższa wilgotność. W międzyczasie bywałam też w saunie parowej i infra red. Dopiero po kilku, kilkunastu wizytach odważyłam się skorzystać z sauny suchej. Natomiast nie jest to mój ulubiony rodzaj sauny.
Ale wracając do tematu czasu saunowania. Dla sauny parowej maksymalny czas jednorazowego wejścia to około 20 minut. W saunie infra red (na podczerwień) podczas pojedynczego wejścia możemy spędzić nawet 30 minut. Natomiast czas spędzany w saunach mokrych powinien być podobny do tego w saunie suchej. Bo panująca w nich wyższa wilgotność powoduje, że odczuwana w niej temperatura jest podobne do tej z sauny suchej. Starajmy się więc nie przekraczać czasu 15 minut podczas jednorazowego pobytu w saunach mokrych.
Należy pamiętać o tym, by kontrolować swój organizm. Nawet jeśli na klepsydrze nie minie odmierzony czas, a poczujemy się słabo, powinniśmy opuścić pomieszczenie.
Dopiero po ostatnim seansie powinniśmy uzupełniać płyny. Między seansami (jeśli czujemy taką potrzebę) można wypić 1-2 łyki wody.
Dlaczego warto korzystać z sauny? Działanie sauny na organizm
Zanim przedstawię Wam zalety z korzystania z sauny, to warto dowiedzieć się, skąd one wynikają. Tzn. jak sauna wpływa na działanie naszego organizmu.
Podstawową rolę w działaniu sauny odgrywają przede wszystkim zmiany temperatury oraz wilgotności powietrza. Warunki panujące w saunie polegają głównie na obciążeniu mechanizmów regulacji cieplnej ustroju. A w konsekwencji wywołaniu odpowiednich zmian w ustroju związanych z daną fazą zabiegu.
Działanie sauny na organizm
Co się dzieje w naszym organizmie podczas fazy nagrzewania? Obserwujemy:
- wzrost przemiany materii (nawet o kilkanaście procent);
- zwiększone pocenie. Jest to element ochładzania organizmu. Następuje po około 3 minutach od rozpoczęcia nagrzewania, maximum osiąga po około 10 minutach. Intensywne pocenie powoduje odwodnienie organizmu. Dlatego po wyjściu z sauny należy uzupełnić ubytki wody i minerałów (np. sodu, potasu, chloru, magnezu). Wskazane jest wypicie soku pomidorowego (bogaty w potas);
- znaczne przegrzanie organizmu. Temperatura skóry osiąga nawet 42 C, natomiast powrót do normalnej temperatury następuje powoli;
- działanie na układ oddechowy: wzrost ilości oddechów (23-36 oddechów na minutę), zwiększenie pojemności płuc, zmniejszenie oporów oddechowych (dzięki obniżeniu napięcia mięśni gładkich oskrzeli);
- działanie na układ krążenia:
* rozszerzenie naczyń krwionośnych skóry, a jednocześnie zwężenie ich we wnętrzu ciała, co większą ilość krwi na obwodzie (zgodnie z prawem Dastre'a Morata). Wyzwala to mechanizmy przystosowawcze np. zwiększenie liczby czerwonych krwinek, usprawnienie gospodarki tlenowej;
* wzrost częstości akcji serca do 100 - 120 na minutę, wzrost pojemności minutowej serca, wzrost prędkości przepływu krwi w naczyniach, zmniejszenie oporów obwodowych krążenia. Dzięki temu wydolność serca ulega zwiększeniu;
* obniżenie ciśnienia rozkurczowego. Dłuższe przebywanie w wysokiej temperaturze sauny powoduje wzrost ciśnienia skurczowego krwi;
- pobudzenie układu odpornościowego;
- wpływ na układ hormonalny: wzrost wydzielania hormonu adrenokortykotropowego przez przysadkę mózgową, wzrost wydzielania kortyzolu przez nadnercza (efekt utrzymuje się do kilku, kilkunastu godzin). Regularne korzystanie z sauny powoduje pobudzanie wydzielania hormonów przez korę nadnerczy, co podwyższa wydolność organizmu (np. na wysiłek);
- wpływ na układ nerwowy: na początku może się pojawić niepokój, który wraz z upływem czasu przechodzi w osłabienie;
- poprawę wyglądu skóry. Lepsze ukrwienie i usunięcie toksyn powoduje, iż skóra staje się bardziej elastyczna, jędrna oraz poprawia się jej koloryt;
Faza ochładzania:
- odczuwanie przyjemnego pobudzenia i odświeżenia;
- powrót do normalnego działania układu oddechowego;
- obniżenie częstości akcji serca;
- podwyższenie ciśnienia rozkurczowego krwi;
Stąd wniosek, iż u osób z nadciśnieniem tętniczym niewskazane jest intensywne ochładzanie.
Zalety korzystania z sauny
Prawidłowe i regularne korzystanie z sauny ma wiele zalet. Możemy doświadczyć korzyści dla zdrowia, urody oraz tego, jak się czujemy.
Korzyści dla zdrowia – lepsza odporność i oczyszczenie organizmu z toksyn
Niektóre korzyści są widoczne niemalże po pierwszej sesji. Oczywiście istnieje wiele naukowych dowodów na temat tego, co daje sauna oraz jakie są odczuwalne korzyści, jeżeli chodzi o nasze zdrowie. Oto najważniejsze z nich:
- Hartuje organizm, a co za tym idzie, wzmacnia naszą odporność. Udowodniono, że regularne wizyty w saunie hartują organizm. Hartują, tzn. przyzwyczajają do zmian temperatury oraz uczą organizm jak szybko na nie reagować. Dzięki temu rzadziej się przeziębiamy czy łapiemy infekcje. Jest to szczególnie przydatne w okresie jesienno-zimowym i zimowo- wiosennym. Pobyt w saunie poprawia ukrwienie błon śluzowych dróg oddechowych. Dzięki temu zwiększa się produkcja śluzu, którego zadaniem jest usuwanie m.in. drobnoustrojów. Korzystanie z sauny w okresie jesieni pomaga nam w walce z infekcjami i przeziębieniem. Wysoka temperatura, a następnie ochłodzenie ciała przyzwyczaja organizm do gwałtownych zmian temperatur. Powoduje to zwiększenie odporności na infekcje (przeziębienia i grypę) zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym. Dlatego z sauny korzystać powinny osoby z nawracającymi zapaleniami zatok i częstymi przeziębieniami.
Oczywiście nie korzystamy z sauny w czasie przeziębienia, a tylko wtedy gdy jesteśmy zdrowi.
- oczyszcza organizm z toksyn. W wyniku przegrzania organizmu wydzielamy bardzo dużo potu (tracimy zwykle około 1-1,5 litra). Wraz z nim wydalane są też toksyny i wszelkie zanieczyszczenia skóry. Oczywiście efekt oczyszczający nie ogranicza się do skóry. Wzrasta też szybkość usuwania zbędnych produktów przemiany materii (np. toksyn czy metali ciężkich) za pośrednictwem krwi i nerek.
- poprawia jakość snu. Najlepiej korzystać z sauny wieczorem. Czemu? Bo po ok. godzinie od wizyty w saunie może nas ogarnąć miłe zmęczenie i uczucie senności. Rano zaś wstaniemy rześcy, pełni energii i gotowi do działania.
- przyspiesza przemianę materii. Czy pomoże schudnąć? Tak, pod warunkiem, że przejdziesz na dietę i będziesz się ruszać. Sama sauna cudów nie zdziała.
– przyspiesza regenerację mięśni, co może być szczególnie pomocne po zbyt intensywnym treningu;
- zmniejsza bóle stawów. Pobyt w saunie nie tylko poprawia krążenia, ale też rozluźnia więzadła i ścięgna. Ponadto wzmaga produkcję endorfin, które łagodzą odczuwanie bólu. Dlatego też osoby cierpiące na bóle mięśni i stawów często zachęca się do korzystania z sauny;
- jest dobra na stres. Pomaga usunąć jego negatywne skutki oraz wpływa korzystnie na sen.
Pozytywny wpływ sauny na samopoczucie – relaks i odprężenie
– regularne wizyty w saunie poprawiają nasz nastrój i to jak się czujemy. Seanse działają relaksująco. Niektórzy stosują pobyt w saunie jako wsparcie w terapii depresji.
- sauna to ciche miejsce, w którym można się odprężyć. Idealnie nadaje się do wyciszenia organizmu, ukojenia zmartwień oraz oczyszczenia umysłu. „Przegrzanie” organizmu powoduje też rozluźnienie napiętych mięśni. Mamy poczucie, że wraz z potem spływają z nas troski – oczyszczamy się.
- pod wpływem podwyższonej temperatury wydziela się więcej „hormonów szczęścia” m.in. endorfin i serotoniny. Ta ostatnia powoduje poprawę nastroju. Po wizycie w saunie możemy więc poczuć się znacznie lepiej. Tzn. zrelaksowani i uspokojeni. Poza hormonami wewnętrznemu wyciszeniu sprzyja też sama atmosfera panująca w saunie.
Korzyści dla urody – piękna, świeża i czysta skóra
– korzystanie z sauny pozytywnie wpływa na wygląd skóry – odmładza ją. Ułatwia pozbycie się martwych komórek naskórka oraz pobudza tworzenie się nowych;
- już po pierwszej wizycie skóra staje się idealnie czysta, gładka i delikatna. Wysoka temperatura otwiera pory i odblokowuje gruczoły łojowe. Skóra oczyszcza się z toksyn, zanieczyszczeń, a także nadmiaru wody zgromadzonej między komórkami skóry. Zrogowaciałe komórki naskórka, brud i nadmiar sebum (wydzielina gruczołów łojowych) odpowiadające za tłustą i błyszczącą cerę zostają usunięte. Ciepło wpływa też na lepsze ukrwienie tkanek, a co za tym idzie, lepsze dotlenienie skóry.
- widoczna poprawa stanu skóry – wizyty w saunie powodują, że nasza skóra wygląda ładniej. Staje się bardziej jędrna oraz zdrowo zarumieniona (ma ładny koloryt). Osoby posiadające problemy z trądzikiem odczuwają znaczną ulgę w zmianach skórnych. Pobyt w saunie jest też pomocny w walce z obrzękami w okolicy rąk, nóg i twarzy, a także cellulitem;
Aby utrzymać efekty, po wizycie w saunie pamiętaj o uzupełnieniu płynów (podczas seansu traci się ich ok. 0,5 do 1,5l). Warto też zadbać o właściwe nawilżenie i odżywienie skóry. Po saunie (na umyte samą wodą ciało) nałóż na skórę warstwę kremu czy balsamu do ciała. Wtedy skóra lepiej przyjmuje wszelkie substancje aktywne zawarte w kosmetykach. Zadbaj, by wybrane kosmetyki były łagodne i naturalne.
Czy każdy może korzystać z sauny?
Dla kogo są sauny? Czy wszyscy mogą z nich korzystać? Sauna nie jest dla każdego. Występują pewne czynniki (przeciwwskazania), które uniemożliwiają niektórym osobą korzystania z jej pozytywnych właściwości.
W razie podejrzenia jakiegokolwiek problemu zdrowotnego wskazana jest konsultacja z lekarzem przed wejściem do sauny. Poradzi nam on jak często i czy w ogóle możemy przebywać w gorących pomieszczeniach.
Poza tym bardzo ważne jest, aby wsłuchać się w sygnały własnego organizmu. A z sauny należy korzystać z rozsądkiem. Tylko wtedy pozwoli nam to cieszyć się pozytywnym wpływem sauny na nasze zdrowie i urodę.
Kto powinien korzystać z sauny? Sauna wskazania
Z dobrodziejstw sauny mogą korzystać wszystkie osoby, którym pozwala na to stan zdrowia. Tzn. nie mają ku temu przeciwwskazań (o których będzie za chwilę). Z sauny korzystamy zazwyczaj w trosce o swoje zdrowie, wygląd i samopoczucie.
Odnośnie do wieku to lekarze zalecają, aby nie zabierać do sauny dzieci do trzeciego roku życia. Czemu? Bo ich układ odpornościowy nie jest jeszcze w pełni dojrzały. W wilgotnej i ciepłej saunie mogą rozwijać się bakterie lub grzyby, które u małych, jeszcze nie w pełni odpornych dzieci, mogą wywołać infekcje skórne, np. grzybicę. Dodatkowo wysoka temperatura może źle wpływać na układy krążenia i oddechowy dziecka. A u dzieci do 3 roku życia ośrodek regulacji cieplnej nie jest jeszcze w pełni wykształcony. Z sauny na podobnych warunkach jak dorośli mogą korzystać dzieci, które ukończyły 12 lat. Oczywiście powinno się to odbywać pod opieką rodziców lub opiekunów. W przypadku dzieci między 3 a 12 rokiem życia najlepiej korzystać ze specjalnych seansów saunowych dla dzieci. Doświadczeni saunomistrzowie zadbają o to, aby przebieg seans był dostosowany do potrzeb i możliwości dzieci.
Najważniejsze (bezpośrednie) wskazania do korzystania z sauny:
- zwiększenie wydolności organizmu;
- hartowanie organizmu;
- poprawa odporności organizmu przy obniżonej odporności;
- pielęgnacja ciała i poprawa wyglądu skóry;
- odprężenie, relaks;
- odpoczynek i regeneracja po intensywnym wysiłku fizycznym i psychicznym;
- utrzymanie dobrej kondycji organizmu i spowolnienie procesów starzenia;
Pośrednie wskazania (sauna może być pomocna przy niektórych chorobach):
- przewlekłe choroby i bóle reumatyczne (w fazie remisji);
- choroba zwyrodnieniowa stawów;
- skłonność do przeziębień i nawracające infekcje dróg oddechowych;
- obturacyjne choroby płuc i astma oskrzelowa;
- otyłość prosta — spowodowana niską przemianą materii;
-nadciśnienie tętnicze (I i II gr wg podziału WHO);
- stany pourazowe narządu ruchu;
- przewlekłe stany zapalne narządów rodnych;
- niektóre choroby skóry (trądzik, atopowe zapalenie skóry);
- anoreksja;
- depresja oraz inne zaburzenia na tle nerwowym np. nerwica wegetatywna (po konsultacji z lekarzem);
Kto nie może korzystać z sauny? Sauna przeciwwskazania
Pomimo wyżej wymienionych licznych korzyści, występują też pewne czynniki, które uniemożliwiają niektórym osobą korzystania z sauny. Sauna jest bowiem metodą zapobiegawczą przeznaczoną głównie dla osób zdrowych. Co prawda jak napisałam wcześniej, może łagodzić wiele dolegliwości czy wspomagać ich leczenie jednak jest wiele stanów i chorób, w których wizyta w saunie może być niewskazana, a nawet niebezpieczna dla zdrowia. Kto nie może więc korzystać z sauny?
Do bezwzględnych przeciwwskazań należą:
- gorączka, w tym także początek choroby przeziębieniowej;
- infekcje górnych dróg oddechowych (w fazie czynnej), astma w stanie zaostrzenia;
- schorzenia przewlekłe tj. gruźlica, nowotwory, choroby nerek, niedokrwistość;
- choroby układu krążenia: stabilna i niestabilna choroba wieńcowa, nieustabilizowana choroba nadciśnieniowa (bardzo wysokie ciśnienie krwi), stany po zawale (do 6 miesięcy, później należy poradzić się lekarza), stany po wylewach krwawych, udarze, uogólniona miażdżyca znacznego stopnia, zakrzepowe zapalenie żył, hemofilia, żylaki;
- ostre i przewlekłe choroby zakaźne oraz stwierdzone ich nosicielstwo (np. zapalenie wątroby, HIV);
- epilepsja i stany psychotyczne;
- nieustabilizowana cukrzyca;
- skłonność do krwawień;
- czynna choroba wrzodowa żołądka lub dwunastnicy;
- niektóre choroby skóry szczególnie o przebiegu ropnym lub z owrzodzeniami;
- przyjmowanie leków przeciwzakrzepowych;
- zaburzenia wydzielania wewnętrznego tj. nadczynność tarczycy, obrzęk śluzowaty, niedomoga kory nadnerczy;
- ostre stany reumatyczne;
- kamica nerkowa;
- obecność ogniska zakażenia (np. przy bólu zęba);
- posiadanie implantów np. endoproteza stawu biodrowego;
- niedawno przebyte zabiegi i operacje;
- problemy ze wzrokiem – np. jaskra;
- alkoholizm;
- narkomania;
- wyniszczenie i zniedołężnienie znacznego stopnia;
- wiek poniżej 3 roku życia (u dzieci powyżej 3 lat należy poradzić się lekarza);
Względne przeciwwskazania do korzystania z sauny:
- nadciśnienie i choroba niedokrwienna serca – można korzystać jedynie po konsultacji z lekarzem;
- ciąża — wymagana konsultacja z lekarzem, na pewno nie zaleca się korzystania z sauny w pierwszym trymestrze ciąży;
- karmienie piersią (tylko po konsultacji z lekarzem- jeśli wyrazi zgodę);
- miesiączka (po konsultacji z lekarzem) – nie tylko ze względów higienicznych, ale istnieje też ryzyko wzmożonego krwawienia;
- cera naczyniowa (skłonność do pękania naczynek) – zależy od rodzaju sauny i stanu nasilenia problemu;
- po nadmiernym wysiłku fizycznym (przetrenowanie) oraz umysłowym;
- klaustrofobia;
Nie wybieraj się do sauny, gdy dopadła cię już infekcja. Chodząc systematycznie (najlepiej raz w tygodniu) do sauny, można uniknąć przeziębienia. Jednak jeśli już dopadło Cię przeziębienie, powinieneś najpierw je pokonać, a dopiero po wyleczeniu wziąć się za hartowanie. Po to, aby uniknąć nawrotu.
Jeśli masz jakiekolwiek obawy czy wątpliwości, to przed wizytą w saunie poradź się swojego lekarza. On pomoże Ci podjąć właściwą decyzję.
Storky
Bardzo fajny i wyczerpujący opis. Dla początkujących idealny!
mia
dziękuję. wszystkie informacje bardzo mi pomogły :)
Ojciec
Bardzo dziękuje za tak ciekawy i wyczerpujący opis.
Darek
Śliczne dzięki za wyczerpujące informacje. Jedno pytanie mimo wszystko mnie nurtuje : czy bezpośrednio z sauny możemy przejść do Morsowania , czyli posiedzieć w zbiorniku z zimną wodą dłuższą chwilę i jak długą ? Pozdrawiam
Adrian
Dzięki za ciekawy artykuł, ale nie znalazłem informacji dlaczego nie powinno korzystać się z sauny suchej więcej niż trzy razy w tygodniu? Jakieś badania to potwierdzają? pozdrawiam A
Łuki
ja korzystam z suchej 4 razy w tygodniu (po kazdym treningu)
Iza
Dziękuję za cenne informacje.